Influencer με Πτυχίο: Η Κίνα Εφαρμόζει Κανονισμούς Τεράστιου Βεληνεκούς για τους διαδικτυακούς Δημιουργούς

 Σε μία από τις πιο δραστικές παρεμβάσεις στην ψηφιακή οικονομία περιεχομένου παγκοσμίως, η Κίνα εφάρμοσε νέους κανονισμούς που ουσιαστικά απαγορεύουν σε όσους δεν διαθέτουν επίσημα προσόντα να σχολιάζουν εξειδικευμένα θέματα online. Οι κανόνες, που τέθηκαν σε ισχύ στα τέλη του Οκτωβρίου 2025, απαιτούν από τους influencers να αποδεικνύουν την επαγγελματική τους επάρκεια—μέσω πτυχίων, αδειών ή πιστοποιήσεων—πριν συζητήσουν ευαίσθητα πεδία όπως η Ιατρική, τα Οικονομικά, η Εκπαίδευση ή η Νομική.

Ποιος Μπορεί να Μιλήσει;

Η πρωτοβουλία προέρχεται από την Διαδικτυακή Διοίκηση Κίνας (Cyberspace Administration of China - CAC) και σηματοδοτεί μια σημαντική κλιμάκωση στην προσπάθεια της χώρας να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση και τις ψευδείς συμβουλές που έχουν πλημμυρίσει τις πλατφόρμες.

Ουσιαστικά, ο νόμος δημιουργεί δύο κατηγορίες ψηφιακών δημιουργών:

1. Οι Επαληθευμένοι Ειδικοί: Όσοι διαθέτουν επίσημα προσόντα, μπορούν να μοιραστούν επαγγελματικές συμβουλές, αλλά υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες διαφάνειας.

2. Οι Λοιποί Influencers: Μπορούν να συζητούν θέματα τρόπου ζωής, μόδας ή ψυχαγωγίας, αλλά πρέπει να αποφεύγουν τη μετάδοση «εξειδικευμένων» γνώσεων. Για παράδειγμα, ένας vlogger fitness μπορεί να μοιραστεί την ρουτίνα του, αλλά δεν μπορεί να δώσει ιατρικές διαγνώσεις ή διατροφικές οδηγίες χωρίς πτυχίο διαιτολόγου/γιατρού.

Η Ευθύνη των Πλατφορμών

Το βάρος της εφαρμογής αυτών των κανόνων πέφτει στους γίγαντες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι πλατφόρμες όπως η Douyin (το κινεζικό TikTok), η Weibo και η Bilibili είναι πλέον νομικά υπεύθυνες για την επαλήθευση των διαπιστευτηρίων των δημιουργών. Αυτό αποτελεί μια τεράστια επιβάρυνση, καθώς μετατρέπει τις τεχνολογικές εταιρείες σε de facto ρυθμιστές επαγγελματικών προσόντων.

Η CAC προχωρά ακόμη παραπέρα, απαιτώντας πλήρη διαφάνεια στο περιεχόμενο:

• Πηγές Πληροφοριών: Οι δημιουργοί πρέπει να αναφέρουν ρητά τις πηγές τους (π.χ. μελέτες, εκθέσεις).

• Χρήση AI: Τυχόν υλικό που έχει δημιουργηθεί ή βελτιωθεί με τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να επισημαίνεται σαφώς.

• Δραματοποίηση: Το σκηνοθετημένο ή δραματοποιημένο περιεχόμενο πρέπει επίσης να γνωστοποιείται.

• Απαγόρευση Διαφήμισης: Υπάρχει πλέον ρητή απαγόρευση διαφημίσεων για ιατρικά προϊόντα, συμπληρώματα και υγιεινά τρόφιμα, προκειμένου να αποτραπούν οι συγκαλυμμένες προωθήσεις.

Πρόστιμα και Λογοκρισία: Οι Δύο Όψεις του Νομίσματος

Οι κυρώσεις για παραβίαση της πολιτικής είναι αυστηρές. Οι ποινές κυμαίνονται από αναστολή ή κατάργηση λογαριασμού μέχρι πρόστιμα έως και 100.000 ¥ (περίπου 14.000 δολάρια).

Ενώ ο επίσημος στόχος είναι «να διασφαλιστεί ότι οι επαγγελματικές γνώσεις κοινοποιούνται από καταρτισμένα άτομα που μπορούν να παρέχουν αξιόπιστη καθοδήγηση», οι επικριτές εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες.

«Αυτή η ρύθμιση δίνει στην κυβέρνηση ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο για τον έλεγχο της ψηφιακής συζήτησης», σχολιάζει ένας αναλυτής ψηφιακής πολιτικής. «Πέραν της προστασίας από την παραπληροφόρηση, το πλαίσιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιορίσει ανεξάρτητες φωνές που μπορεί να αμφισβητούν ή να διαφωνούν με εγκεκριμένες από το κράτος απόψεις, ακόμη και αν βασίζονται σε πραγματική τεχνογνωσία».

Το νέο νομικό πλαίσιο της Κίνας δεν είναι απλώς μια ιστορία για τους influencers. Είναι μια μελέτη περίπτωσης για το πώς οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο παλεύουν με την αξιοπιστία του διαδικτύου. Η Κίνα επέλεξε μια «λύση» που βασίζεται στον κρατικό έλεγχο και τα επίσημα προσόντα. Το ερώτημα παραμένει: Μπορεί η αξιοπιστία να επιβληθεί με νόμο, χωρίς να υπονομευτεί η ελευθερία της έκφρασης;

---

Πιστεύετε ότι οι χώρες της Δύσης θα υιοθετήσουν παρόμοιους κανόνες για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης; Αφήστε το σχόλιό σας παρακάτω.