Πώς να κάνεις το κόσμο καλύτερο κατανοώντας τα Media.

Πηγή εικόνας

 Ο κόσμος με αρκετά γρήγορους ρυθμούς γίνεται όλο και πιο σύνθετος. Περνάμε την καθημερινότητά μας, μέρα με τη μέρα, όλο και πιο πολύ μπροστά από μία οθόνη. Ή μπροστά από πολλές οθόνες, στο γραφείο, στο σπίτι, στη βόλτα έξω. Και αυτές τις οθόνες, αυτές τις συσκευές τις επιτρέπουμε όλο και πιο πολύ να καθορίζουν την καθημερινότητά μας, το τί θα κάνουμε, το πώς και τί θα σκεφτούμε.

Το πιο ωραίο, βέβαια, το οποίο καμιά φορά το ξεχνάμε, είναι πως πίσω από αυτές τις συσκευές, πίσω από τα λογισμικά, τις διαφημίσεις που σκάνε στην αρχική μας σελίδα στο facebook, το instagram ή το Tik Tok, βρίσκονται άλλοι άνθρωποι. Κάποιοι οι οποίοι γράφουν άρθρα, λένε τις ειδήσεις, κάνουν απλές αναρτήσεις στα Social Media, καταγράφουν βίντεο ή δίνουν εντολές στον "αλγόριθμο" ενός κοινωνικού δικτύου να προβληθεί μια διαφήμιση.

Επομένως, δεν είναι οι συσκευές αυτές καθ' αυτές που μας κάνουν να μένουμε προσηλωμένοι και αποχαυνωμένοι σε αυτές, αλλά οι άνθρωποι που τις σχεδίασαν, τις προγραμμάτισαν. Αυτοί που αξιοποίησαν επικοινωνιακές τεχνικές εκατοντάδων ετών, ψυχολογικά τρικς, τεχνικές μάρκετινγκ και προπαγάνδας.

Δεν είναι, επίσης, πως η συσκευή σου σε κατασκοπεύει και ξέρει τι ακριβώς θέλει. Κυρίως, αυτό που συμβαίνει, είναι πως εσύ της επέτρεψες να ξέρει όλες αυτές τις πληροφορίες, έτσι ώστε να σου προβάλει τις διαφημίσεις για τα παπούτσια που θα καταλήξεις να αγοράσεις.

Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία, μας κοιτάζει και γελά.

Γελά γιατί κάποιοι σπάνε απίστευτη πλάκα, καθορίζουν κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις με λίγα κλικ, καθοδηγούν την σκέψη των μαζών, καθορίζουν εκλογικά αποτελέσματα και βγάζουν πολλά λεφτά.

Ο κόσμος προχωρά και μας θέλει απαθείς, αποχαυνωμένους, παθητικούς και ανενεργούς.

Και όταν σε θέλει να είσαι πιο ενεργός θα κοιτάξει τα ξεζουμίσει τη δημιουργικότητά σου για να φέρει περισσότερα φράγκα από διαφημίσεις στο Youtube. 

Αν από την άλλη δεν του αρέσουν αυτά που λες, θα μείνεις στην αφάνεια ή θα σε ρίξει ο "Αλγόριθμος".

Μπορούμε να ανατρέψουμε αυτή τη δυστοπία που μέρα με τη μέσα μας σκεπάζει όλο και πιο πολύ;

Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε σε ατομικό επίπεδο, είναι να μάθουμε να κατανοούμε καλύτερα τα ψηφιακά μέσα. Να τα προσεγγίζουμε κριτικά, να αναρωτιόμαστε για την προέλευση των όποιων αναρτήσεων, τα κίνητρα, τις προθέσεις ή τα συμφέροντα των δημιουργών της, τις απόψεις και τα στερεότυπα που μπορεί να μεταδίδουν, το κέρδος που μπορεί να αποκομίζει κάποιος.

Η διαδικασία μάθησης και κατανόησης των Media σύμφωνα με την Renee Hobbs οφείλει να βασίζεται στο μοντέλο ΠΑΔΑΔ (από το αγγλικό ακρωνύμιο ACRAA):

• Πρόσβαση: εύρεση, κατανόηση, χρήση της πληροφορίας, των καναλιών επικοινωνίας και των ψηφιακών συσκευών.
• Ανάλυση: Κατανόηση και αξιολόγηση των μηνυμάτων των μέσων ως προς την εγκυρότητα, τον τρόπο δόμησής τους και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους.
• Δημιουργία: Σύνθεση και παραγωγή μηνυμάτων σε ποικιλία μέσων και καναλιών επικοινωνίας και προς πολλαπλά και πολυποίκιλα κοινά.
• Αναστοχασμός: ανασκόπηση στην προσωπική χρήση των μέσων, στα μηνύματα που εκπέμπουμε, τις προσωπικές στάσεις, απόψεις και την ηθική πλευρά του περιεχομένου των μηνυμάτων που παράγουμε.
• Δράση: μεταφορά των μηνυμάτων μας και απεύθυνσή τους στην κοινωνία, δημιουργία κοινότητας και συμμετοχή σε κοινωνικές δράσεις. Σαφής μεταφορά των μηνυμάτων με στόχο τον κοινωνικό αντίκτυπο και την αλλαγή.

Εν συντομία μπορείτε να δείτε και κάποιες πληροφορίες για το μοντέλο Media and Digital Literacy στην παρουσίαση που θα βρείτε εδώ.

Βρήκα αρκετά ενδιαφέρον αυτό το μοντέλο και μπορεί να δώσει μια εικόνα για το πώς μπορούμε και οφείλουμε να προσεγγίζουμε τα μέσα, τα μηνύματα αλλά και τους ανθρώπους πίσω από αυτά.

Η κατανόηση των μέσων και των μηνυμάτων τους είναι μια μακρά και δύσκολη διαδικασία. Ειδικά όταν κανείς δεν μας έχει εκπαιδεύσει σε αυτή.

Η ώρα να δομήσουμε προγράμματα Παιδείας στα Μέσα έχει παρέλθει, αλλά δεν είναι αργά.

Μπορούμε να θέσουμε τις βάσεις, να κατανοήσουμε σε ατομικό επίπεδο τα μέσα και να οδηγήσουμε τις εξελίξεις, την κοινωνία μας δηλαδή και όσους παίρνουν αποφάσεις, στη δόμηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων Παιδείας στα Μέσα και Ψηφιακού Εγγραμματισμού.

Και τότε θα έχουμε θα μπορούμε να κοιτάμε πιο καθαρά τον χαοτικό αυτόν κόσμο της Ψηφιακής Επικοινωνίας.